علما وارثان وحی نبوی

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «توجیه گناه» ثبت شده است

جلوه هایی از توجه به ظرافتها را در رفتار امام خمینی در ذیل می آوریم...

 

در قبال نعمت های الهی:

عروس امام: اگر می خواستیم غذا جلوی آقا بگذاریم می بایست ظاهرش را می­آراستیم. اگر شکل زیبایی نمی داشت نمی خوردند ولو مزّه اش بسیار خوب می­بود. اما اگر شکلش زیبا می بود می گفتند: حالا می چشم. اگر خوشمزه بود می­خورم. همیشه اگر چیزی برای امام می پختیم سعی می کردیم ظاهرش هم آراسته و زیبا باشد. امام لطافت خاصی داشتند که من خیلی وقتها فکر می‌کنم باید بنشینم آنها را بنویسم. اگر این کار را بکنم، می توان کتابی از لطافت ایشان نوشت!

دختر امام:... یک روز غذایی جلویشان گذاشند که آن را کنار گذاشتند [و بدون اینکه چیزی بگویند از خوردن آن صرف نظر کردند]. من خواستم شوخی کرده باشم، گفتم: آقا چرا کفران نعمت می کنید؟! گفتند: من کفران نعمت می‌کنم یا شما که نعمت خدا را به این روز انداخته اید؟!

در آراستگی:

آراستگی و نظافتی که از جایگاه ایشان انتظار می رود اقتضای خاصی داشت و لذا آقای مصطفی کفاش زاده نقل می کنند: امام بسیار تمیز و مرتّب هستند، تا جایی که اطلاع دارم و از قول دختر ایشان نقل می‌کنم زیرپوش و پیژامه­ی ایشان باید زود به زود شسته شود و از نظر رنگ هماهنگ باشد و اگر چنانچه پیژامه گشاد باشد و یک قدری باز باشد ایشان نمی پوشند، باید همه جای آن یک اندازه باشد و نظم داشته باشد... دستمال ایشان باید اتو شود! پیراهن که رو هست حتماً باید اتو شود، حتّی پیژامه و زیر پیراهن هم باید اتو شود!

در انتخاب پوشش:

دختر امام: امام وقتی که از حسینیه به اتاق می ایند قبایشان جداست، عمامه شان جداست. اگر سه چهار بار حسینه بیایند با آن لباس در اتاق نمی نشینند، بلکه لباسهایشان را در می آورند و تا می کنند، عمامه را رویش می گذارند، یک پارچه سفیدی رویش می کشند و می نشینند. دو مرتبه وقتی به ایشان می گویند: آقا جمعیت هست بفرمایید؛ باز بلند می شوند لباسها را در می آورند، آنها را می پوشند و می روند، یعنی خیلی دقت داشتند در این که هر چیزی جای خودش باشد.

در رعایت احکام:

عروس امام: امام شدیداً از کسی که خلاف شرع انجام می داد ناراحت می‌شدند و خیلی حالشان برانگیخته می شد؛ یعنی اگر یک وقت سر سفره، دست ما از حد مجاز از آستین بیرون می‌آمد تذکّر می دادند.

در رعایت مقرّرات:

(با توجه به این نکته که ایشان رعایت قانون را تکلیف شرعی می دانند)

حجة الاسلام و المسلمین رحیمیان: به عنوان یکی از خدمتگزارانی که سال‌ها در دفتر امام بودم به جرأت می توانم بگویم در محدوده ی زندگی شخصی حضرت امام هیچ گونه تخطی از مقرّرات دولت اسلامی ندیدم. برای نمونه فیشها و صورت حسابهای مربوط به آب و برق و تلفن و مالیات نوسازی، به مجرّد وصول در اولین فرصت پرداخت می شد.

در خرید فرزندان:

دختر امام: امام به بچه ها پول توجیبی می دادند و بچه ها در خرج کردن پول خود آزاد بودند. روزی گل سری خریدم که به شکل حیوانی بود و آقا وقتی آن را دیدند، گرفتند و گفتند: برو گل سری بخر که به شکل گل باشد!

در حقوق دیگران:

سید حمید روحانی: یک روز در نجف، امام برای برگزاری نماز جماعت خواستند وارد اتاق بیرونی بشوند. کفش کن اتاق از کفشهای مردمی که برای شرکت در نماز جماعت گرد آمده بودند انباشته شده بود، به طوری که جای پا گذاشتن نبود. ما و دیگر روحانیون و بسیاری از فضلا بدون توجه پا روی کفشهای مردم می‏‏‏‏گذاشتیم و رد می‏‏‏‏شدیم و چاره‏ای هم نبود. اما وقتی امام به کفش‏کن رسیدند و آن وضع را دیدند توقف کردند و از پا گذاشتن روی کفش مردم خودداری ورزیدند و دستور دادند کفشها را از سر راه جمع کنند و راه را باز نمایند. تازه خیلی از ما متوجه شدیم که پا گذاشتن روی کفش مردم تصرف در مال غیر است و بدون رضایت صاحب آن، این کار خالی از اشکال نیست.

منبع خاطرات (به ترتیب):

درسهایی از امام: ص73؛ ص74؛ ص72؛ ص73؛ ص55؛ ص79

زندگی به سبک روح الله 64

سرگذشتهای ویژه از زندگی امام خمینی ج1 ص112

خودمانی: به نظر من از نحوه ی کفش در آوردن بعضی ها می شود تمام شخصیت آنها را دوره کرد! به ظرافتها که هیچ! در چارچوب کارشان هم دقّت ندارند!

 

در مطلع محتواها پسندیدیم که تأملی در یک آیه از کلام خدا داشته باشیم. إن شاء الله به استعانت خداوند سرفصل بابرکتی به ثمر آید. در جلسات بعد از ابتدای سرفصل‌ها (پیام، موضوع، پردازش ...) به ترتیب شروع می‌کنیم و پیش می‌رویم. پس انشاء الله هرچه زودتر مطالب خودتان را به دست ما برسانید

آنچه در پیش رو می آید یک نمونه از فیش‌نویسی است، مربوط به آیه‌ی «مالک یوم الدین» از سوره مبارکه فاتحه.

یاد گرفته‌ایم که هیچ فیشی بدون برداشت ننویسیم! برداشت‌هایی به روش: برداشت از لغات و واژگان، برداشت  از سیاق، برداشت از لوازم، برداشت ارتباطی و....

 

*****************

متن فیش: آیه ی شریفه«مالک یوم الدین»

*****************

برداشت‌هایی از آیه‌ی مبارکه:

 

1. فرق دنیا و آخرت: خداوند گرچه نسبت به هر دو سرا مالکیت تام دارد، لکن جلوه‌های اعمال مالکیت خداوند در آخرت بیشتر از دنیاست و لذا به طور ویژه این صفت مالکیت به روز قیامت نسبت داده شده است.

صفت مالک بودن برای خداوند به معنای ملکیت اعتباری نیست! بلکه به معنای سلطه و اشراف تام است که چنین سنخی از مالکیت تنها برازنده‌ی خداوند است و در این حیث مالکیت خداوند در دنیا و آخرت هیچ فرقی ندارد. چیزی که هست اینکه خداوند در این دنیا به اختیار خویش به بندگان اختیاراتی داده که برخی از آنان این قدرت را در خلاف مسیر رسم عبودیت استفاده می‌کنند، و با این حال خداوند مانع آن‌ها از این کارها نمی‌شود.

در این دنیا به ظالمین اجازه داده شده تا هر کاری که می‌خواهند انجام دهند! خداوند در کمین ایستاده، نظاره می‌کند و عجله‌ای برای مکافات اعمال ندارد (إنّ ربّک لبالمرصاد/فجر 14). در حالی که در آخرت هیچ کس نمی‌تواند برای فرار از مالکیت خدا به چیز دیگری پناه ببرد؛ اسباب و واسطه‌ها قطع می‌شوند «تقطعت بهم الاسباب/بقره 166»، خویشاوندی‌ها از بین می‌رود و بی‌اثر می‌شود «فلا أنساب بینهم/مؤمنون 101»، مال و فرزند و دیگر مظاهر قدرت در این دنیا، برای آن دنیا بی‌فایده می‌شوند «یوم لا ینفع مال و لا بنون/شعراء 88»، و این همان اقتدار بی‌نهایت خداوند است.

در آیه‌ی دیگر خداوند یوم‌الدین را تفسیر نموده و فرموده: «ثُمَّ مَا أَدْرَاکَ مَا یوْمُ الدِّینِ* یوْمَ لَا تَمْلِکُ نَفْسٌ لِّنَفْسٍ شَیئًا وَالْأَمْرُ یوْمَئِذٍ لِلَّهِ /انفطار 18-19».

2. توجیه ممنوع، حجّت داشته باشید: وقتی در آن دنیا همه‌کاره خداست، وقتی در آن دنیا خدا طور دیگری معامله می‌کند (إنّ الله شدید العقاب/مانده 2)، وقتی در آن دنیا زبان به توجیه گناه باز نمی‌شود (لا یؤذن لهم فیعتذرون/مرسلات 36)، انسان عاقل به خود می‌آید که تدبیری بیندیشد تا در مقابل خدا سربلند باشد. احتمالش هم هولناک است که خداوند بخواهد با عدلش با ما برخورد کند...

3. توجه به معاد: این آیه تذکری برای آینده است برای آن‌هایی که نسبت به آن غافل‌اند. این را در نمازهای روزانه با خود مرور می‌کنیم که آینده و هدفی در کار است و برای آن روز که همه کاره خداست باید زحمت کشید. از امام رضا علیه‌السلام در تفسیر سوره‌ی مبارکه حمد وارد است: «مالک یوم الدین: اقرار له بالبعث والحساب والمجازاة/علل الشرائع ج1ص260».

4. فرصت عمل- فرق دنیا و آخرت: یوم الدین یعنی روز جزا، و این خصیصه‌ی آن دنیاست که با آن از این دنیا متمایز می‌شود.  لازم است فرصت را غنیمت بشماریم و برای روزی که دیگر مهلتی برای جمع‌آوری ثواب نیست، خود را آماده کنیم. (إنّ الیوم عمل ولا حساب وغداً حساب ولا عمل/نهج البلاغه خطبه42).

5. جلوه‌های ستودنی صفات الله، وجه ستایش خدا، نقش تربیتی معاد: یکی از صفات ویژه‌ی خداوند که به خاطر آن هر روز زبان به تحسین خدا می‌گشاییم، همین صفت صاحب روز جزا بودن است (الحمد لله... مالک یوم الدین). از بالاترین تدبیرات ربّ العالمین این است که برای هدایت بندگان به سمت کمال، سائغ و قائدی به نام بهشت و جهنّم قرار داده است. جایگاه معاد در پازل تربیتی انسان‌ها روشن و انکارناپذیر است.

6. خوف در کنار رجاء: در کنار آیه‌ی قبل که آیه‌ی رجاء است (الرحمن الرحیم) این آیه، آیه خوف و انذار و هشدار است تا مانع از این باشد که انسان نسبت به مکافات اعمالشان بی‌توجه باشد. در احوالات امام زین‌العابدین وارد است که «کان علی بن الحسین [علیهما السلام] إذا قرأ مالک یوم الدین یکرّرها حتّی یکاد أن یموت!».

 

 

********************

منبع: تفسیر نور و ...