احادیثی که یافت نشد...!

برخی عباراتی که به عنوان حدیث مشهور شده‌اند و لکن در کتب روایی از آن‌ها اثری نیست در ذیل می آید.(برخی از این موارد، عباراتی هستند که لفظ آنها تغییر کرده و اصل عبارت طور دیگری است)

توجه: اینکه لفظ یک عبارت را حدیث ندانیم، ضرورتاً به این معنا نیست که غلط است و مضمون اشتباهی دارد! بلکه مراد این است که لفظ حدیث این‌چنین نیست؛ یا بی دقّتی در نقل عبارت شده و یا جمله ای بر سر زبان ها افتاده و رفته رفته به عنوان حدیث تلقی شده و یا شاید واقعاً تفکری بشری به عنوان تفکر وحیانی جا خورده باشد! به هر حال نسبت دادن این الفاظ به معصومین مصداق قول بغیر علم است... اما برخی از آن روایت نماها: (به جز آنچه دوستان تذکر دادند)

1. الصلاة معراج المؤمن: در پاورقی کتاب: الصلاة فی الکتاب و السنة (محمد ریشهری) ص 15 چنین آمده:

لا یخفی أنّ عبارة " الصلاة معراج المؤمن " مع کثرة تداولها علی الألسن بحیث صارت من أشهر الکلمات فی وصف الصلاة ، لم نجد لها مصدراً مسنداً إلی النبیّ ( صلی الله علیه وآله ) أو الأئمّة ( علیهم السلام ) ... فالظاهر آن‌ها لیست بروایة بل من عبارات علمائنا المتأخّرین رضوان الله تعالی علیهم.

2. لا حیاء فی الدین: در منابع شیعه نیست، در منابع اهل سنّت هم به عنوان حدیث وارد نیست! البته در برخی روایات حیاء مذموم بر شمرده شده است (ر.ک: میزان الحکمة-حیاء)

3. اطلبوا العلم من المهد إلی اللحد: در کتاب: العلم و الحکمة فی الکتاب و السنة (محمد ریشهری) آمده: «... لم نعثر علی هذا التعبیر فی الجوامع الروائیة، رغم الجهود المبذولة».

4. إذا فسد العالم فسد العالم: با این عبارات وجود ندارد؛ بلکه تعبیر روایت چنین است: جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ علیهما السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: صِنْفَانِ مِنْ أُمَّتِی إِذَا صَلَحَا صَلَحَتْ‏ أُمَّتِی وَ إِذَا فَسَدَا فَسَدَتْ أُمَّتِی. قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ هُمَا؟ قَالَ: الْفُقَهَاءُ وَ الْأُمَرَاءُ.

5. حسنات الأبرار سیئات المقربین: در کتاب مستدرک سفینة البحار ج 5 ص 277 آمده: «جملة "حسنات الأبرار سیئات المقربین" المشهورة، من الموضوعات، کما عن جماعة من المحققین، مثل کتاب المزیل؛ قال ما لفظه: هو من کلام أبی سعید الخزاز من کبار الصوفیة».

6. البلاء للولاء: حدیث نیست!

(موارد دیگری هست که برخی از آنها را در پست بعد مشاهده می کنید، إن شاء الله).

• نتیجه می گیریم:

1. زیبا بودن و جمع و جور بودن برخی عبارات ما را به غلط نیندازد تا فکر کنیم این گونه جملات حتماً حدیث اند!
2. هر حدیثی که خواستیم نسبت دهیم ابتدا تحقیق کنیم.

و خلاصه تر اینکه: ریزبین باشیم، دقت و ظرافت به خرج بدهیم و از کار سرسری و عجولانه پرهیز کنیم.