مطلب دیگری که در این فهرست واجبات قرار میگیرد، کامل کردن برنامه درسی حوزه است؛ از جمله آنچه که به نظرم خیلی لازم میآید تاریخ است ... میتوان تاریخ را به عنوان کارهای فوق برنامه طلاب گذاشتش... عمدتاً تاریخ صدر اسلام ؛ این بسیار مهم است. تاریخ تحلیلی ده ساله زندگی پیغمبر از جمله بخشهای بسیار روشنگر برای همه ذهنهاست. تاریخ مشروطیّت از دوره مشروطه تا امروز و امثال اینها هم مهم است... همین طور حدیث! در برنامه کاری طلاب باید حدیث وارد بشود. طلاب بایستی با حدیث آشنا بشوند، باید با کافی آشنا بشوند با کتابهای حدیثی مشخصی آشنا بشوند. خواندن کلمات ائمه برای ما لازم است. به برکت مطالعه کلمات ائمه هدی بسیاری از فکرهای عالی در ذهنها میجوشد، همین طور نهج البلاغة.
حوزه در کلام بزرگان ص24
_____________________________
... در نظام حوزهای اینطور نیست که هیچ درسی از درسهای ما-درسهای رسمی حوزه- متوقّف بر مراجعه به قرآن و حدیث باشد. اگر شما ادبیات و سطوح و درس خارج بخوانید، اتّفاق نمیافتد که برای فهمیدن یک مسأله درسی مورد نیازتان احتیاج پیدا کنید که بلند شوید قرآن را بردارید باز کنید و آیهای را پیدا نمایید. اصلاً نظام درسی ما احتیاج به قرآن ندارد و بی نیاز از قرآن و جدای از آن طراحی شده است.[1]
_____________________________
ما معتقدیم که حوزه علمیه دو کار باید بکند: اوّل پایبندی به سنتها ارزشمندی که در حوزهها وجود داشته است... دوّم طراحی یک شیوه جدیدی برای درس خواندن با حفظ آن سنتها. این شیوه جدیدی که میخواهیم طراحی کنیم باید چه کاره باشد؟ اصلاً تکلیفش چیست؟ تکلیفش این است که درس خواندن ما را به سمت نیازهای یک جامعه اسلامی-نه در سطح ایران بلکه در سطح جهان- جهت بدهد... در حوزههای علمیه، درس گفتن و درس خواندن دقیقاً باید به دنبال نیازها باشد.[2]
_____________________________
آن روز یکی از دوستان عزیز ما که من خیلی هم خاطرش را گرامی میدارم به من گفت که اینطور نمیشود، که در حوزه جنس پلاستیکی درست کرد. باید مطوّل و بعد معالم و بعد قوانین و بعد لمعه را با شروحش از اوّل تا آخر مطالعه کرد. من به او گفتم که نمیگویم جنس از پلاستیک درست کنید! بلکه میگویم امروز در دنیا از جنسی که از آهن سختتر است صفحهای نازکتر از کاغذ درست میکنند. من میگویم این را درست کنید.[3]
[1] حوزه و روحانیت ص 324.
[2] حوزه و روحانیّت ص 47.
[3] بیانات مقام معظّم رهبری در جمع علما و مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم 30/11/70.